Zakelijke mediation: gaan zakelijke conflicten alleen over recht?
“Een sleutel die niet op het probleem past”, zo typeerde Gijs Makkink, voorzitter van de Ondernemingskamer, bestaande juridische procedures voor het oplossen van aandeelhoudersgeschillen tijdens het ZAM-symposium in Amsterdam vorige week. Er is geen ruimte om achterliggende oorzaken van het geschil aan de orde te stellen. Terwijl het juist vaak gaat over uiteenlopende verwachtingen van ieders inzet, onderlinge familieverhoudingen of verschillen over koers of inhoud.
Geen behoefte aan therapeutisch gedoe
Als mediators in zakelijke conflicten kunnen we dit alleen maar beamen. De deelnemers aan de mediations, directeur-aandeelhouders bijvoorbeeld, komen vaak binnen met de opmerking dat ze het graag zakelijk willen houden. En dat ze geen behoefte hebben aan een therapeutische sessie. Best een goede start, want er is in ieder geval overeenstemming over de manier waarop ze begeleid willen worden. En toch zitten we dan een uur later midden in de emoties. Over de droom die ze samen hadden toen ze het bedrijf begonnen en wat er is gebeurd waardoor de koers veranderde. Of over vertrouwen dat weg is door de manier waarop de ander heeft gereageerd toen zijn vrouw ziek werd. En dan gaat het even niet meer over bedragen en aandelenoverdracht.
Oplossen conflict gaat over meer dan geschilbeslechting
Advocaten zijn tijdens zakelijke mediations belangrijke partners. Met hun expertise en advies bieden ze juridische kaders en daarmee veiligheid en vertrouwen voor hun cliënt. Belangrijke waarden voor het kunnen slagen van een mediation. Makkink gaf aan dat hij bij de Ondernemingskamer nog weleens ziet dat advocaten nalaten om hun cliënt ook te bevragen op achterliggende belangen die spelen in het conflict. Veronderstellend dat met het beslechten van het juridische geschil ook het onderliggende conflict zal zijn opgelost. Dat is niet alleen jammer op het persoonlijke vlak, maar juist als de onderlinge verhoudingen onder druk blijven staan, zal het oplossen van het probleem meer tijd, geld en energie kosten. Hoe dan wel?
Volgens Geert Raaijmakers, hoogleraar aan de VU én advocaat, gaat het vooral om good governance. Bestuur en de Raad van Commissarissen dienen zelfreflecterend vermogen te bezitten en conflictvaardig te zijn. Op voorhand regelen, in transparantie, hoe met conflicten om te gaan en het er niet op laten aankomen. “Geïnstitutionaliseerde social controle”, noemt hij dat.
Mediation voor een conflictvaardige organisatie
Als mediators zien we dat veel organisaties de uitgangspunten van mediation opnemen in hun organisaties. Met als doel het tijdig signaleren van conflicten en zorgen dat deze op de meest passende manier worden opgepakt. En tot slot dat het hele proces wordt geëvalueerd. Een conflictvaardige organisatie is een vitale organisatie. En dat scheelt tijd, geld en energie.
